Blogbericht

Nuttige tips en wetenswaardigheden bij de aankoop van een platenspeler

Wat niemand na de komst van de CD-speler en de streaming mogelijkheden had verwacht is gebeurd. De draaitafel, en daarmee het luisteren van muziek op een LP, kent een ongekende revival. Wat is daar de reden voor? Er zijn mensen die beweren dat het de roep is naar nostalgie want vintage is in. Zit een kern van waarheid in, maar er is meer. Met name oudere analoge opnames klinken op een CD vaak niet zo goed als vanaf vinyl. Maar ook nieuwe opnames worden tegenwoordig steeds meer op LP uitgebracht. De LP biedt meer betrokkenheid, sfeer en ruimtelijkheid in de weergave volgens de liefhebbers. Ook de rust om een LP eens in z’n geheel af te spelen en niet uitgenodigd worden om steeds te skippen tussen de tracks, wordt als prettig ervaren.
Zowel digitale als analoge muziek van LP kunnen op zeer hoog niveau worden afgespeeld.

De aandrijving

De meest voorkomende aandrijving is die met een snaar. Het voordeel is dat de motor geen rechtstreeks contact heeft met het plateau. Bij sommige high-end modellen staat de motor zelfs los van de platenspeler. Ook zijn er de zogenaamde Direct-drive draaitafels. Daar is de motor rechtstreeks gekoppeld aan het plateau. Een aandrijfmethode die heden ten dage bijna niet meer voorkomt is die met een tussenwiel. De draaitafel wordt in beweging gezet door middel van een wiel onder het plateau.

De arm
Veruit de meeste draaitafels worden met een arm geleverd. Bij duurdere draaitafels moet een arm vaak nog los gekocht worden.
Armen zijn er vele soorten en maten. Iedere ontwerper heeft zijn eigen ideeën over materiaalkeuze, lagering, lengte en vorm. De meest voorkomende uitvoeringen zijn de rechte arm en die met een J vorm. Wordt je draaitafel compleet geleverd met element dan kunt je er van uit gaan dat alles goed staat afgesteld. Moet er nog een element geplaatst worden is het verstandig dit over te laten aan een specialist. Een juiste afstelling van de arm en element zijn essentieel voor een perfecte weergave van je kostbare platen!

Bediening
Bijna alle draaitafels van tegenwoordig hebben een manuele bediening. Je zet zelf de naald op de plaat en aan het einde van de LP moet je zelf de arm omhoog doen en weer terug zetten. Bij een half-automatische speler stopt de speler met draaien aan het einde van de LP kant. En vaak komt de arm omhoog. Tot slot zijn er nog de volautomaten waar met één druk op de knop de arm naar het begin van de plaat gaat en aan het einde weer terug.

Element
Het element is eigenlijk niets anders dan een geavanceerde en zeer verfijnde dynamo die via de naald de trillingen, veroorzaakt door de groef, omzet in elektrische stroom. Hoe een element dat doet kan verschillen. Grofweg kun je ze onderverdelen in twee groepen. Moving Magnet (MM), en Moving Coil (MC) elementen.

(MM element)

(MC element)

De naam zegt het al eigenlijk. Bij een Moving Magnet beweegt een magneet tussen de spoelen. Bij een Moving Coil beweegt de spoel. Bij een MC element is het niet mogelijk de naald te vervangen. Je moet een nieuw element kopen of hem laten repareren. Ook heeft een MC element een veel lagere uitgangsspanning dan een MM element. Je hebt een platenspeler voorversterker nodig die daarvoor geschikt is.

 

Naaldvormen
De vorm van de naald bepaald voor een groot deel de klankeigenschap van een element. Er zijn veel soorten, van de eenvoudige sferische (Conisch) tot bijvoorbeeld de zeer complexe shibata. Ook bepalen ze voor een groot deel de prijs van een element. Complexe vormen zijn nou eenmaal moeilijker te maken en zijn arbeidsintensiever. Dat wil niet per definitie zeggen dat een eenvoudige naaldvorm slechter is. Een beroemd voorbeeld is het legendarische Denon DL103 element die al sinds 1962 in productie is. Geplaatst in de juiste arm levert dit element, met sferische naald, zeer veel luisterplezier!

Naalddruk
Een juiste naalddruk is niet alleen van belang voor een goede weergave maar ook voor het behoud van je element en platen. Elk element heeft zijn eigen naalddruk. Vaak staat er een geadviseerde druk opgegeven. Maar ook een minimale en maximale naalddruk. Begin altijd bij de geadviseerde druk. En blijf altijd binnen de opgegeven marges! Een te hoge naalddruk is slecht voor het element, en een te lage kan de LP beschadigen. Daar de naald dan in de groef “swabbert”.
Voor een juiste afstelling is een digitale naalddrukweger de beste methode. Deze zijn tegenwoordig voor een klein bedrag al te krijgen.

Anti-skating

(Anti-skating)

In goed Nederlands ook wel dwarsdrukcompensatie genoemd.
Omdat de arm naar het midden van de plaat wordt geduwd moet deze een beetje de andere kant op gecorrigeerd worden. Dit wordt gedaan door een anti-skating. Er zijn hier verschillende methodes voor. Op sommige armen zit een instelwieltje andere hebben een draadje met een gewichtje. Heeft de arm van een speler een wieltje dan kun je deze op dezelfde waarde zetten als de naalddruk. Indien de arm werkt met een gewichtje volg dan de instructies in de handleiding.
Het is ook één van de meest besproken onderwerpen in platenspelerland.

Afstellen
Het afstellen van een platenspeler is een secuur werkje waar de nodige kennis en ervaring voor nodig is. Ontbreekt het je aan kennis of ervaring laat dit over aan de dealer. Laat desnoods te speler bij je thuis opbouwen en afstellen. Als je de platenspeler zelf wilt afstellen houdt er dan wel rekening mee dat er speciaal gereedschap nodig is. Kleine schroevendraaiers, pincet, instelmal voor het element, libelle waterpas en een naalddrukweger. Soms wordt gereedschap voor het afstellen van de arm bij de arm/draaitafel geleverd.
Op de website van Audio Creative staat een zeer uitgebreid artikel over het afregelen van het element.

Tip 1: Goed advies en vakkennis op het gebied van draaitafels en inbouw van elementen tref je niet op elke straathoek aan. Zoek, om teleurstelling te voorkomen, een dealer of verkooppunt die kennis van zaken heeft.

Tip 2: Koop je bij een dealer een draaitafel met een “af fabriek” ingebouwd element, vraag dan aan de dealer of hij de afstelling wil controleren. Bij massaproducten laat de afstelling veelal te wensen over en dat is zeer nadelig voor de geluidskwaliteit en het behoud van de platen. Overleg dit bij aankoop van uw draaitafel.

Tip 3: Om de redenen genoemd onder tip 2 wordt het online aankopen van draaitafels met een voorgemonteerd element afgeraden of u moet zelf de kennis en tools hebben om dit goed te kunnen doen.

De phono voorversterker
Om je platenspeler aan te sluiten op een versterker heb je een voorversterker nodig. Deze zijn er vele soorten en prijsklassen. Er zijn ook versterkers die er zelf één aan boord hebben (herkenbaar aan de Phono ingang op de achterzijde), en tegenwoordig zie je ook platenspelers die er één ingebouwd hebben.
De voorversterker zorgt ervoor dat het lage signaal wat uit het element komt naar een niveau wordt gebracht wat hoog genoeg is voor de versterker.

(RIAA Curve)

Maar dat is niet het enige wat er gebeurd. Voor het goed weergeven van de muziek is eerst de RIAA correctie nodig.
Als de muziek zo op de LP geperst zou worden zou er niet afspeelbare brede groef ontstaan. In 1955 werden daar afspraken over gemaakt en dat werd vast gelegd in RIAA Recording Curve. Deze curve zorgt ervoor dat bij de opname de lage tonen met een lager volume werden opgenomen dan de hoge tonen, waardoor een afspeelbare groef mogelijk is. Bij het afspelen worden de hoge tonen afgezwakt en de lage tonen weer opgehaald.
Hoe beter dit gebeurt hoe mooier het resultaat. Het belang van een investering in goede phono voorversterker is dus groot.

Tip: Voorkom teleurstelling en laat je goed informeren. Mogelijk is een gekozen phono-voorversterker niet geschikt voor jou element.

Gerelateerd

Alle berichten