Luisteren en beoordelen van audioapparatuur.
Vind je het moeilijk om geluidsapparatuur te beoordelen of denk je misschien zelfs wel “Ik hoor het verschil toch niet”? Iedereen zonder ernstige gehoorafwijking kan verschillen horen, ook op oudere leeftijd! Gun jezelf de tijd om te ontdekken wat goede muziekweergave je kan brengen. Je zou zomaar tot de ontdekking kunnen komen dat je jezelf veel tekort hebt gedaan. Onderstaand een paar adviezen die je kunnen helpen goede muziekweergave te ontdekken en te gaan genieten.
Het onderschatte belang van emotie
“Muziek is emotie” wordt er vaak gezegd. Helemaal juist, maar hoe ga je daarmee om bij het beluisteren en beoordelen van audioapparatuur?
Hoe belangrijk je emotie is kunnen wij verduidelijken met onderstaand voorbeeld:
Je luistert op enig moment naar een heerlijk stuk muziek (CD, LP, of gestreamd). Je kwijnt er in weg en krijgt zelfs kippenvel. Pure emotie. Dat gevoel probeer je de volgende avond weer te krijgen en je gaat luisteren naar dezelfde muziek. Je wordt onrustig want het klinkt voor je gevoel niet zo lekker en kippenvel is er al helemaal niet bij. Conclusie, deze muziek past niet bij je emotie van dat moment.
Dit betekent dan ook dat een beoordeling volledig de mist in kan gaan, gewoon omdat de gespeelde muziek niet past bij je emotie van dat moment. Zo kan een luidspreker vandaag maar matig gevonden worden en morgen, met andere muziek, geweldig. Oordeel dus niet te snel!
Wij kunnen onze emotie niet uitschakelen en maar zeer weinig mensen hebben een “absoluut” gehoor om door deze emotie heen te kunnen luisteren. Daarnaast hebben we allemaal andere oren en verschillen de meningen vrijwel altijd over wat nu eigenlijk de beste klank is. Wij zijn zelden live aanwezig geweest bij een opname, dus hoe weten we hoe deze precies moet klinken?
Conclusie: Het gaat er dus om hoe jij het vindt klinken. Heb je geen ervaring met luisteren dan geven we je graag een paar nuttige adviezen die je hierbij zullen helpen.
“Ear candy”
Luisteren doe je niet alleen met je oren maar ook met je hersenen. Dat betekent dat daar een leerproces aan vastzit. Helemaal niet erg, als je je er maar van bewust bent. Het grootste gevaar is de ‘ear candy’, muziek die gemaakt lijkt te zijn om hifi-apparatuur te demonstreren. Terwijl je juist moeilijk te reproduceren muziek wilt gebruiken om de kwaliteit van afspeelapparatuur te beoordelen.
Kenmerkend voor ‘Ear candy’ – ‘snoep voor de oren’ – is dat er relatief weinig instrumenten gebruikt worden en dat die instrumenten mooi verdeeld zijn over hoge, midden en lage tonen. Ook percussie-instrumenten als slagwerk, gitaar, marimba, wind chimes enzovoort worden vaak ingezet. Terwijl het veel lastiger is complexe muziek weer te geven waarin veel instrumenten tegelijkertijd worden weergegeven.
Welke muziek en hoe begin je te luisteren
Zoek in jouw muziekcollectie naar dit soort muziek en neem meerdere stukken mee naar de luistersessie. Je kent deze muziek en weet mogelijk wat bij je emotie van het moment past. De soort muziek is minder belangrijk, zolang je er maar mee bekend bent en er veel instrumenten tegelijkertijd spelen.
Je kunt daarmee kijken of de instrumenten afzonderlijk te horen zijn. Vervolgens kun je proberen te beoordelen hoe de menselijke stem klinkt. Communicatie via de stem is voor ons belangrijk. Vandaar dat ons gehoor helemaal toegespitst is op het beoordelen van stemmen. Akoestische muziek is hiervoor het beste omdat dan de kans op zo min mogelijk verkleuring als effect het grootst is. Luister vervolgens of de hoge tonen mooi helder of juist wat scherp klinken. Vervolgens is het laag aan de beurt. Slechte luidsprekers produceren vaak geen echt laag maar een aangezet midden-laag. Dat lijkt indrukwekkend maar is ook vermoeiend en maskeert veel details. Echt laag laat het midden ongemoeid en geeft de muziek een fundament en laat details horen.
Luister ook op een laag volume en let erop of de hoge-en lage tonen ook dan ook goed hoorbaar blijven. Een goede luidspreker heeft geen “loudness” nodig (het via de versterker elektronisch versterken van lage en hoge tonen bij een laag afspeelvolume).
Het geluidsbeeld
Als we zover zijn gekomen dan kun je ook gaan letten op het geluidsbeeld. Allereerst is het belangrijk dat het geluid niet alleen uit de twee luidsprekers lijkt te komen, maar de ruimte ertussen ook opvult. Een stem hoor je meestal midden tussen de luidspreker staan en niet uit de luidsprekers zelf komen. Speelt het als een “muur” van geluid (plat geluidsbeeld) of spelen er zich details af voor, achter, in het midden en naast de luidspreker (ruimtelijk geluidsbeeld). Dat laatste geeft veel meer beleving en is niet vermoeiend.
De juiste combinatie`
Een set (versterker + luidspreker) kiezen op basis van goede individuele reviews is de meest gemaakte fout. Een zo samengestelde combinatie biedt een reële kans op een miskoop. De combinatie kan een set maken en breken. Koopt u alleen nieuwe luidsprekers, beluister ze dan het liefst op je eigen versterker en andersom ook. Koop je een nieuwe set neem dan de moeite om verschillende versterkers op een set luidspreker te beluisteren. Het verschil kan echt groot zijn. Raadpleeg hierbij ook een goede dealer. Deze weet meestal wel wat goed samengaat.
En dan nog dit
Het is belangrijk luidsprekers in je eigen woonkamer te beoordelen. Want de akoestiek heeft veel invloed op het geluidsbeeld. Thuis zal die anders zijn dan in de winkel. Afhankelijk van de prijsklasse waarin je koopt kun je de dealer vragen of je de potentiële aankoop eerst thuis mag beluisteren.
Om te onthouden
Bij een goed samengestelde audio-installatie mag eigenlijk geen luistermoeheid optreden. Deze moet eigenlijk een dag kunnen spelen zonder dat het iemand gaat irriteren.
Tip: Goede plaatsing van luidsprekers in de huiskamer heeft een duidelijke invloed op de geluidskwaliteit. De Nederlandse audio-journalist Hans Beekhuyzen heeft er een duidelijke en makkelijk uit te voeren aanpak voor. Zie zijn video [https://youtu.be/gXohzklfwPs] op Youtube (Nederlands ondertiteld).